Silnik jonowy

Silnik jonowy (Ion Drive). Autor i źródło obrazka: film 'Zemsta Sithów' - Lucasfilm
Silnik jonowy
(film 'Zemsta Sithów' - Lucasfilm)

Wśród napędów klasycznych, a więc tych używanych w zwyczajnej przestrzeni międzyplanetarnej, najpopularniejszy jest napęd jonowy, zwany też napędem Hoersch-Kessel. Podstawowa zasada jego działania to wykorzystanie przyspieszanych do wielkich prędkości cząstek elementarnych do stworzenia efektu odrzutu, popychającego jednostkę do przodu. Technologia ta jest stosunkowo tania, bardzo efektywna, a ponadto napęd tego typu może byc przystosowany do korzystywania z wielu rozmaitych źródeł energii: od standardowych generatorów, przez reaktory atomowe, aż po paliwo rakietowe - chociaż tego ostatniego potrzeba rzeczywiście dużo.

Poza głównymi silnikami, pojazdy kosmiczne, a zwłaszcza myśliwce, mogą posiadać dodatkowe dysze manewrowe - stosowane do zwiększania zwrotności i wykonywania bardziej skomplikowanych manewrów. Napęd jonowy jest skuteczny zarówno w przestrzeni kosmicznej, jak i w atmosferze, stanowi też znaczącą część systemu napędu nadprzestrzennego. Ze względu na znaczącą szkodliwość emitowanych jonów dla większości ekosystemów planetarnych, na większości planet korzystanie z silników jonowych w obrębie atmosfery jest zakazane - w takich warunkach z reguły korzysta się z repulsorów, które są i bardziej przyjazne dla środowiska, i dużo lepiej dostosowane do manewrowania jednostką w warunkach pola grawitacyjnego.

SoroSuub Boav Ion Drive
prędkość w przestrzeni: 4 prędkość w atmosferze: km/h masa: 10 t cena: 10 000
Źródła:
  • Galaxy Guide 6: Tramp Freighters
Incom Starslinger Ion Drive
prędkość w przestrzeni: 6 prędkość w atmosferze: km/h masa: 12 t cena: 20 000
Źródła:
  • Galaxy Guide 6: Tramp Freighters
CEC Evader-GT Ion Drive
prędkość w przestrzeni: 8 prędkość w atmosferze: km/h masa: 16 t cena: 50 000
Źródła:
  • Galaxy Guide 6: Tramp Freighters
KDY Boshaa-C'hi Military Ion Drive
prędkość w przestrzeni: 10 prędkość w atmosferze: km/h masa: 18 t cena: 100 000
Źródła:
  • Galaxy Guide 6: Tramp Freighters
SFS Starscream-9 Military Ion Drive
prędkość w przestrzeni: 12 prędkość w atmosferze: km/h masa: 24 t cena: 500 000
Źródła:
  • Galaxy Guide 6: Tramp Freighters

Silnik SLAM

Silnik SLAM (SLAM). Autor i źródło obrazka: New Wssential Guide to Vehicles and Vessels
Silnik SLAM
(New Wssential Guide to Vehicles and Vessels)

SLAM (SubLight Acceleration Motor - silnik akceleracji podświetlnej) to specjalny system pełniący rolę "dopalacza" dla silników jonowych. Wykorzystuje on nieużywaną energię zebraną w systemach pokładowych statku aby na krótki czas zwiększyć moc głównego napędu, co pozwala na osiąganie zaskakująco wysokiej prędkości. Ma to oczywiście pewną wadę - podczas takiego sprintu jednostka jest praktycznie pozbawiona możliwości regeneracji osłon, traci również w szybkim tempie możliwość korzystania z działek laserowych i reszty broni energetycznej.

Systemy tego typu opracowane były na potrzeby imperialnego myśliwca MissileBoat, który wykorzystywał je, by odskakiwać od zwrotniejszych przeciwników lub ciężkich okrętów, a następnie z dużej odległości razić je pociskami. Podobne wyposażenie znalazło się również na pokładach republikańskich K-wingów oraz Miy'til hapańskiego księcia Isoldera.

Cygnus Spaceworks SLAM SubLight Acceleration Motor
prędkość w przestrzeni: prędkość w atmosferze: km/h masa: 4 t cena: 25000
Źródła:
  • TIE Fighter
  • Kryzys Czarnej Floty (trylogia)
  • New Essential Guide to Vehicles and Vessels

Chemiczny silnik wytłumiony

Chemiczny silnik wytłumiony (Chemical Baffled Drive). Autor i źródło obrazka: zbiory autora
Chemiczny silnik wytłumiony
(zbiory autora)

Silnik wytłumiony to specjalny rodzaj napędu stosowany na statkach kosmicznych które mają być trudno wykrywalne przez przeciwnika. Ponieważ emisje powszechnie stosowanych silników jonowych są niemal niemożliwe do wytłumienia, w poszukiwaniu alternatywy sięgnięto po znany od dziesiątków tysięcy lat napęd chemiczny, który nie jest specjalnie wydajny, jednak dużo łatwiej można poradzić sobie z jego śladem termicznym i cząsteczkowym przy pomocy rozpraszania i studzenia gazów wylotowych.

Silnik napędu wytłumionego wyposażony jest więc w układ chłodzący, który przy użyciu przechłodzonych gazów (a więc takich, których temperatura została obniżona poniżej poziomu zestalenia bez zmiany stanu skupienia) znacząco obniża temperaturę odrzutu. Po dodatkowym rozproszeniu spalin przez specjalne moduły dyfuzorów udaje się osiągnąć ślad termiczny statku nie odbiegający zbytnio od temperatury tła, a więc niemal niewykrywalny, szczególnie z większej odległości. Ceną za to jest przede wszystkim dramatycznie niska wydajność tego typu napędu - w przestrzeni kosmicznej pozwala on na osiągnięcie prędkości rzędu 1 lub 2. Ponieważ jednak osobom rozważającym wykorzystanie takiego sprzętu chodzi jednak zazwyczaj o skradanie się, a nie o wyścigi, w zainteresowanych kręgach uważa się to za całkiem rozsądny układ.

Najpopularniejszym z napędów wytłumionych jest opracowany przez Rendili WhisperThrust. System ten sprzedawany jest wyłącznie odbiorcy wojskowemu i instalowany na jednostkach mających na celu działanie w ukryciu, przede wszystkim w celach zwiadowczych lub podczas operacji specjalnych. Prywatne posiadanie tego sprzętu jest całkowicie nielegalne, co oczywiście nie znaczy, że wystarczająco długo szukając i posiadając odpowiednie kontakty nie da się go w końcu pozyskać - z pewnością nie będzie to jednak łatwe i może kosztować od 100 tysięcy kredytów w górę, w zależności od ilości pośredników oraz ryzyka związanego z "pozyskaniem" WhisperThrusta.

Dodatkowym problemem w przypadku posiadania takiego napędu jest kwestia jego zaopatrzenia w paliwo. Wykorzystuje się w nim bowiem rzadko spotykaną i wysoko przetworzoną mieszankę gazów, do stworzenia której potrzeba gazu tibanna w postaci preparowanej oraz toksycznych hiperbaridów z górnej półki. Standardowy zbiornik paliwa wystarcza na pokonanie przy użyciu napędu wytłumionego do 100 jednostek kosmicznych, po czym trzeba albo skorzystać ze zbiornika zapasowego (2 tony wagi, 7 tys. kredytów), albo przywitać się na nowo z silnikami jonowymi. Aby wytworzyć ilość paliwa potrzebną do uzupełnienia zbiornika, potrzeba przynajmniej dwóch kilogramów hiperbaridów oraz 120 litrów gazu tibanna oraz trzech dni procesu rafinacji w ściśle kontrolowanych warunkach.

Z chemicznego napędu wytłumionego w czasach Nowej Republiki korzystały dwa ściśle tajne typy jednostek zwiadowczych - Ferret (oficjalnie nie istniejące) oraz Prowler.

Rendili StarDrive WhisperThrust baffled realspace drive
prędkość w przestrzeni: 2 prędkość w atmosferze: km/h masa: 20 t cena: 100000
Źródła:
  • Pirates & Privateers

Silnik repulsorowy

Silnik repulsorowy (Repulsorlift Drive). Autor i źródło obrazka: Mroczne widmo
Silnik repulsorowy
(Mroczne widmo)

Ten typ napędu stosowany jest w większości pojazdów atmosferycznych, w szczególności w śmigaczach naziemnych i atmosferycznych rozmaitego typu. Działa na zasadzie antygrawitacji, niejako 'odpychając' napędzaną jednostkę od podłoża przez lokalne odwrócenie działania siły grawitacyjnej - stąd można go wykorzystywać jedynie w pobliżu odpowiednio dużego ciała niebieskiego, wytwarzającego silne pole grawitacyjne. Repulsory nie wpływają w żaden sposób na obiekty umieszczone pod (ani nad) 'obsługiwaną' przez nie jednostką, a więc dopuszczają ruch na wielu poziomach, na przykład w miastach.

Repulsory montuje się w pojazdach kosmicznych, których przeznaczenie przewiduje poruszanie się w atmosferze i lądowanie na powierzchniach planet. Jest to konieczne przede wszystkim dlatego, że główny napęd ma zazwyczaj za zadanie jedynie popychać statek do przodu, co przy braku wytwarzanej w inny sposób siły nośnej mogłoby skończyć się dosyć nieciekawie. Zamiast instalować dodatkowe, ciężkie silniki o ciągu skierowanym pionowo, jak również ze względów ekologicznych, stosuje się więc napęd antygrawitacyjny.

Jako że typowa jednostka kosmiczna nie jest przystosowana do lotów w atmosferze i w warunkach grawitacji planetarnej, jej osiągi będą tu zdecydowanie słabsze, niż na przykład śmigaczy. Repulsory frachtowca, myśliwca czy okrętu mają niższy stosunek mocy do masy pojazdu, a i sama bryła statku ukształtowana jest niezbyt aerodynamicznie. Wiele spośród większych okrętów w ogóle nie jest wyposażonych w napęd repulsorowy, w związku z czym nie może lądować na powierzchniach planet - a przynajmniej nie więcej, niż raz. Specyficzną ciekawostką jest zaś Gwiezdny Niszczyciel typu Victory-I, który mógł wlatywać w atmosferę, ale tylko w jej zewnętrzne warstwy.

Hipernapęd

Hipernapęd (Hyperdrive). Autor i źródło obrazka: Mroczne Widmo, Lucasflim
Hipernapęd
(Mroczne Widmo, Lucasflim)

Hiperprzestrzeń to nie do końca poznany alternatywny wymiar, w którym nie istnieją tradycyjne prawa fizyki nie pozwalające na loty z prędkościami przyświetlnymi, nie mówiąc już o przekraczaniu prędkości światła. Napęd nadprzestrzenny to system, który pozwala jednostce kosmicznej przenieść się na czas podróży do nadprzestrzeni, dzięki czemu jest ona w stanie pokonać odległości międzygwiezdne w stosunkowo rozsądnym czasie. Lot taki - wykonywany niejako na ślepo, bez kontaktu ze zwykłą przestrzenią - nie jest stuprocentowo bezpieczny. Wszystkie ciała niebieskie maja w nadprzestrzeni swoje cienie masy, kolizja zaś z takim cieniem jest dla podróżującego bardzo nieprzyjemna w skutkach i zazwyczaj kończy się zniszczeniem pojazdu. Do zwykłej przestrzeni wraca on wtedy - jeśli w ogóle wraca - jako wypalony i porozdzierany wrak.

Współczesne systemy wykrywania potrafią namierzyć cień masy, jednak przy locie z wielką prędkością nie zawsze udaje im się zdążyć z procedurą awaryjnego wyjścia do przestrzeni standardowej. W dużej mierze szansa przeżycia kolizji zalezy od szczęścia - statek może wyskoczyć na czas, może wyskoczyć w różnym stopniu uszkodzony (ze względu na zawadzenie o brzeg cienia, bądź też na uszkodzenia wywołane gwałtownym odcięciem zasilania hipernapędu), a może nigdy nie wrócić. Wypadki takie, chociaż brzmią groźnie, zdarzają się jednak bardzo rzadko - większość nawigatorów ma tyle zdrowego rozsądku, żeby poruszac się lepiej znanymi i bardziej uczęszczanymi trasami, na których ryzyko kolizji jest praktcznie zerowe.

System hipernapędu składa się z dwóch podstawowych modułów: standardowych silników - zazwyczaj jonowych, pełniących również rolę napędu podświetlnego jednostki - nadających jednostce 'klasyczną' prędkość, oraz motywatora z systemem emiterów, które wytwarzają specjalne pole energetyczne otaczające kadłub statku i umożliwiające mu wejście w nadprzestrzeń.

Prędkość hipernapędu, definiowana jako czas, w jakim dana jednostka może pokonać zadaną odległość, nie zależy jedynie od mocy silników, ale również od poziomu zaawansowania komputera astronawigacyjnego oraz... ryzyka, jakie decyduje się podjąć pilot. Lot w nadprzestrzeni praktycznie nigdy nie odbywa się po prostej, ze względu na liczne przeszkody istniejące w przestrzeni fizycznej oraz anomalie nadprzestrzenne. Lepsze komputery nawigacyjne, czy też te posiadające dokładniejsze dane astronawigacyjne, albo też te podłączone do wyjątkowo czułych systemów wykrywania cieni masy, są w stanie wytyczać krótszą trasę, a więc skrócić czas podróży - "zwiększyć prędkość" przelotu. Dobry hipernapęd o dużej mocy pozwala również na bezpieczny przelot bliżej źródła grawitacji, dzięki czemu można "ścinać zakręty" tras nadprzestrzennych.

Z tego względu prędkości w nadprzestrzeni nie podaje się jako wartości bezwzględnej, ale przez określenie klasy hipernapędu, obejmującej cechy całego systemu napędowego i wyrażonej przez liczbę całkowitą: Klasa I - najszybszy z seryjnie budowanych, podczas galaktycznej wojny domowej na wyposażeniu najnowocześniejszych myśliwców i części szybkich okrętów. Klasa II - dwukrotnie wolniejszy od poprzedniego, na wyposażeniu większości okrętów a także często stosowany na prywatnych jachtach i transportowcach oraz szybszych z ciężkich frachtowców. Klasa III - trzykrotnie wolniejszy od klasy I, powszechnie dostępny, montowany głównie na frachtowcach. Klasa IV i następne - hipernapędy o coraz słabszych osiągach, lub też po prostu bardzo starego typu.

Bardziej technicznym określnikiem prędkości jest mnożnik hipernapędu - liczba informująca, przez ile należy pomnożyć czas podróży przy użyciu hipernapędu klasy pierwszej, aby otrzymać czas przelotu dla danej jednostki. Mnożnik x1 jest odpowiednikiem klasy pierwszej, x2 - drugiej itd. Nazwenictwo to propaguje się czasem na klasy - okręty o nietypowych napędach, np. o mnożniku 1.5 bywają czasami określane jako posiadające hipernapęd danej klasy - w tym wypadku 'klasy półtora'. Niektórzy przemytnicy specjalizują się w przerabianiu napędów nadprzestrzennych tak, by pozwalały na osiągi rzędu nawet x0.75. Sokół Millennium Hana Solo zdecydowanie plasuje się wśród najszybszych jednostek w Galaktyce z mnożnikiem 0.5. Gdyby ktokolwiek zechciał rozstać się z takim komponentem, lub też był w stanie coś takiego skonstruować, to cena za niego zaczyna się od 100 000 kredytów - a i do tego trzeba mieć odpowiednie znajomości.

Poza głównym systemem hipernapędu, większe jednostki kosmiczne, zwłaszcza te bojowe, często wyposażone są w napęd rezerwowy o dużo mniejszej mocy, o mnożniku z przedziału x5 do x20. Napęd taki jest z reguły jednorazowego użytku i musi być wymieniony (w niektórych przypadkach - poddany generalnemu remontowi) po każdym wykorzystaniu. Kiedy alternatywą jest jednak pozostanie na zawsze w przestrzeni kosmicznej, z dala od jakichkolwiek zamieszkałych planet, i w perspektywie śmierć głodowa lub z braku tlenu - inwestycja w zapasowy hipernapęd nigdy nie jest bezcelowa.

Z oczywistych względów hipernapędu nie da się uaktywnić w atmosferze planety, w studni grawitacyjnej dowolnego ciała niebieskiego, a także na obszarach niektórych mgławic - przez co 'gęstsze' obszary statki kosmiczne nierzadko muszą przedzierać się przy użyciu napędu klasycznego.

SFS Lifesaver 1000 Reserve Hyperdrive (zapasowy)
prędkość w przestrzeni: x5 prędkość w atmosferze: km/h masa: 8 t cena: 2500
Źródła:
  • Galaxy Guide 6: Tramp Freighters
Rendili StarDrive ATX-5 Commercial Hyperdrive
prędkość w przestrzeni: x4 prędkość w atmosferze: km/h masa: 10 t cena: 4000
Źródła:
  • Galaxy Guide 6: Tramp Freighters
Incom Horizon-Hopper Light Stardrive
prędkość w przestrzeni: x3 prędkość w atmosferze: km/h masa: 12 t cena: 7000
Źródła:
  • Galaxy Guide 6: Tramp Freighters
CEC Avatar-10 Commercial Hyperdrive
prędkość w przestrzeni: x2 prędkość w atmosferze: km/h masa: 15 t cena: 10 000
Źródła:
  • Galaxy Guide 6: Tramp Freighters
SoroSuub Griffyn-XTG Lightspeed Unit
prędkość w przestrzeni: x1 prędkość w atmosferze: km/h masa: 18 t cena: 15 000
Źródła:
  • Galaxy Guide 6: Tramp Freighters
Pierwotna wersja tego artykułu pochodzi z zasobów Stoczni Sluis Van. Artykuł umieszczony za wiedzą i zgodą Zarządu Stoczni.
Biblioteka Ossus
Biblioteka Ossus - polska encyklopedia Gwiezdnych wojen Yavin.pl Starwarsy - wirtualne muzeum Gwiezdnych wojen Strzeż się Ciemnej Strony! Strzeż się Ciemnej Strony! ogólnopolska lista dyskusyjna - starwars.pl bastion fanów SW TSW Extreme GalaxyKits Imperium Galaktyczne Roleplay Fundacja Świętego Mikołaja - pomóż rodzinnym domom dziecka Nowa, lepsza przeglądarka internetowa Pakiet OpenOffice.org Sluis Van - to my!
Sluis Van to strona opisująca wszelkiego rodzaju statki kosmiczne ze świata Gwiezdnych wojen, nie opowiadająca się po stronie Imperium, Rebelii, Jedi, Sithów czy innych 'frakcji politycznych', które bądź co bądź są fikcją literacką - jak i cały świat Star Wars. Wszystkie licencjonowane materiały użyte są tutaj wyłącznie w celach informacyjnych i stanowią z reguły własność podmiotów, do których należą Gwiezdne wojny - w szczególności Lucasfilmu, Disneya i firm pokrewnych. Elementy stron niezastrzeżone przez ich właścicieli, jak redakcja i ogół tekstów, należą do autora tej strony; wykorzystanie ich bez podania źródła jest łamaniem prawa autorskiego, a dla pewności i elegancji w ogóle należałoby najpierw zapytać o zgodę. Prośby o zezwolenie na wykorzystanie części materiałów ze Sluis Van zwykliśmy rozpatrywać pozytywnie... (więcej informacji)
Anons: Tusken Reader
Strona wykorzystuje mechanizm cookies, aby przechowywać dane o statkach, które wybrałeś do porównywania przez porównywarkę statków kosmicznych. Jeśli nie chcesz, żeby te dane były przechowywane, nie korzystaj z porównywarki (albo wyłącz ciasteczka w ustawieniach przeglądarki - wyjdzie na to samo). Można tu też otrzymać kilka ciasteczek od Facebooka i Google'a - szczegółowe informacje o ich wykorzystaniu powinny być dostępne na stronach tych podmiotów. Aby uniknąć ich zapisania i przetwarzania, wyłącz w ustawieniach przeglądarki opcję "dopuszczaj third-party cookiees" albo skorzystaj z oprogramowania blokującego reklamy w rodzaju uBlock Origin.
©opyright NLoriel, Sluis Van, 1997-2024