O klasach, typach i innych podziałach, czyli krótkie wprowadzenie do nomenklatury wojskowej
Typ (ang. class) to określenie na serię niemal identycznych jednostek; zazwyczaj nazwa danego typu pochodzi od pierwszej jednostki danej serii. Stąd mamy Gwiezdny Niszczyciel typu Imperial czy myśliwiec typu X. Typem będzie również TIE/ln, czy YT-1300. Niekiedy w ramach jednej linii produkcyjnej następuje jakaś wyraźna zmiana, sprawiająca, że możemy wyróżnić osobny podtyp - jak chociażby w dobrze znanym przypadku Gwiezdnego Niszczyciela typu Imperial-II.
Klasa (ang. type) jest pojęciem dużo bardziej pojemnym i obejmuje całą rodzinę typów - typowe klasy to krążownik, fregata, korweta i tym podobne. Klasy mogą się dzielić na mniej obszerne, bardziej szczegółowe kategorie, czasem zwane podklasami. Stąd wśród myśliwców znajdziemy myśliwce eskortowe, szturmowe czy przechwytujące.
Jak widać, nazewnictwo polskie i angielskie jest odwrócone, co często prowadzi do stosowania kalek językowych i pewnego zamieszania. W każdym razie warto pamiętać, że polskojęzycznym odpowiednikiem wyrazu "class" w terminologii wojenno-morskiej (a taką stosujemy w przypadku kosmicznej marynarki wojennej) jest słowo "typ".
Warto jeszcze poruszyć kwestię Gwiezdnych Niszczycieli. Nie jest to nazwa klasy, ale nazwa własna, wywodząca się z czasów Starej Republiki. Gwiezdnym Niszczycielem nazywano wówczas jednostkę zdolną - z początku jedynie potencjalnie - o własnych siłach opanować cały standardowy układ gwiezdny, głównie dzięki potężnej sile ognia. Później nazwa stała się tak nośna marketingowo, że objęła też kilka nie spełniających już tego założenia okrętów... W tradycyjnej nomenklaturze regularne Gwiezdne Niszczyciele klasyfikowane są jako krążowniki, Gwiezdne Superniszczyciele zaś - jako pancerniki. Nowa Republika postanowiła wykorzystać tę nomenklaturę i nadać swojemu pierwszemu superpancernikowi miano Gwiezdnego Obrońcy, odcinając się tym od "tradycji imperialnej".
Poniżej prezentujemy zarys podziału na klasy wśród głównych kategorii jednostek kosmicznych - oczywiście może on być uszczegółowiony, no i - jak w prawdziwym życiu - niektóre jednostki zwykły wymykać się nawet najbardziej wytrwałym i skrupulatnym "klasyfikatorom" (albo wręcz szczególnie im).
Statek
Statek to każda jednostka cywilna, z reguły słabo lub wcale nie uzbrojona. Określenie jednostki bojowej mianem "statku" może się wiązać z nieprzyjemnymi konsekwencjami. Dla pewności lepiej powiedzieć "okręt" albo (dla lekkich ryzykantów) "statek kosmiczny".
Myśliwiec
Myśliwiec to mała, jedno- lub dwuosobowa jednostka przeznaczona specjalnie do walki w przestrzeni. Jego głównymi atutami są duża zwrotność, mały rozmiar, oraz znacząca w stosunku do rozmiarów siła uzbrojenia. Gdyby obliczyć stosunek masy do siły niszczącej, to myśliwce znajdują się w ścisłej czołówce.
Transportowiec bojowy
Trudna do uchwycenia kategoria obejmująca trudne do sklasyfikowania jednostki. Typowy jej przedstawiciel to mały statek kosmiczny o długości zazwyczaj 20 do 50 metrów, nie klasyfikujący się jako okręt, jednak przeznaczony do zadań bojowo-rozpoznawczych.
Okręt
Okręt kosmiczny to duża, uzbrojona jednostka o przeznaczeniu bojowym, z reguły należąca do marynarki wojennej (choć nie tylko - są chociażby okręty pirackie, czy też służące we flotach korporacji). W porównaniu z jednostkami cywilnymi tych samych rozmiarów, okręt posiada z reguły wyjątkowo liczną załogę: oprócz standardowego personelu składa się na nią dodatkowa grupa operatorów uzbrojenia, personel dowódczy, oddziały wojskowe i abordażowe, załogi i obsługa przenoszonych myśliwców itp. Warto zaznaczyć ku przestrodze, że jedną z grubszych pomyłek, dość często wywołującą zrozumiałe oburzenie zainteresowanych, jest nazwanie okrętu statkiem (choć okręt w pewnym sensie faktycznie jest statkiem kosmicznym).
Klasyfikacja okrętów jest często dosyć umowna, a poszczególne kategorie zmieniały się na przestrzeni wieków. Na przestrzeni wieków stworzono kilka "oficjalnych" podziałów: swój miało Biuro Obsługi Statków i Spedytorów, Lantillańskie Bractwo Kosmiczne, stocznie Kuat Drive Yards... Na dodatek producenci statków kosmicznych często nazywają je niezgodnie z ogólnymi założeniami, aby nazwa wywierała większe wrażenie.
Podstawowe klasy to jednak zazwyczaj:
Klasyfikacja według funkcji w linii bojowej
Inny podział jednostek bojowych wyłonił się ze względu na fakt stosowania w pewnych okresach historycznych szyku liniowego jako standardowej formacji bojowej. W zalezności od funkcji pełnionej w linii bojowej, okręt może byc klasyfikowany jako:
Klasyfikacja według Anaxeńskiej Akademii Wojny
W czasach wojen klonów, Imperium Galaktycznego oraz Nowej Republiki formalnie przyjętą przez uczelnie wojskowe klasyfikacją stała się ta stworzona na potrzeby Republiki Galaktycznej przez restytuowaną w ostatnich latach jej istnienia Akademię Wojny na Anaxes. Zgodnie z nią okręty podzielono przede wszystkim na podstawie ich długości, co mogło prowadzić do pewnych dziwnych zjawisk, ale zostało ostatecznie zatwierdzone jako rozsądny kompromis, z zastrzeżeniem, że poszczególne typy okrętów mogą być przeniesione o jedną klasę w górę lub w dół w zależności od ich przeznaczenia i wyposażenia. Poza tym własne klasy otrzymały myśliwce oraz transportowce bojowe.
Poza wspomnianymi wcześniej problemami nowa taksonomia może się poszczycić kilkoma nowymi. Przede wszystkim jest to uznanie w niej - pod presją KDY - Gwiezdnego Niszczyciela (bedącego raczej nazwą własną) za jedną z klas, nie obejmującą jednak... wszystkich Gwiezdnych Niszczycieli. Po drugie, wprowadzono również zbiorcze, skrótowe określenia grupujące kilka klas okrętów, co sprawiło, że nikt nigdy do końca nie wiedział, co ktoś ma na myśli, mówiąc "krążownik" (bo np. lekkie krążowniki wraz z fregatami zakwalifikowano w niej do "krążowników", a już cięższe - do "pancerników").
Dodatkowym utrudnieniem w rozróżnieniu rozmaitych pancerników są kwestie tłumaczeniowe. W języku angielskim używanym w USA słowo "dreadnought" (lub "dreadnaught") jest dość pospolicie używane w odniesieniu do dużego pancernika w ogóle, podczas gdy nominalnie odpowiadający mu polski "drednot" to specjalistyczne, precyzyjne i wąskie określenie pewnej podklasy pancerników wywodzących się koncepcyjnie od brytyjskiego HMS Dreadnought.
Klasyfikacja jednak została zatwierdzona i wygląda następująco:
długość | klasa | klasa (ang.) | klasa "uproszczona" | klasa "uproszczona" (ang.) |
---|---|---|---|---|
- | myśliwiec | starfighter | kanonierka | gunship |
<100 m | transportowiec | space transport | ||
100-200 m | korweta | corvette | ||
200-400 m | fregata | frigate | krążownik | cruiser |
400-600 m | /lekki krążownik/ | cruiser | ||
400-600 m | krążownik | cruiser | pancernik | battleship |
600-1000 m | ciężki krążownik | heavy cruiser | ||
1-2 km | Gwiezdny Niszczyciel | Star Destroyer | ||
2-5 km | krążownik liniowy | battlecruiser | ||
>5 km | pancernik | dreadnought |
Najpierw pozwalany ja mówia () co JA jestem zalujace jezeli jezyk w tym liscie (litera) nie jest calkowicie poprawny. jest mój pierwszy (najpierw) zgodnosc w Jezyku polskim (blask), i JA jestem Watpliwy wytrzymalosci tlumaczenia programu JA uzywam. Teraz do rozsadku JA pisze. W odszukiwaniu opisy statków znajduje wasz *website*. Przyjemny przedstawienie i dobry chwycil (chwycony, kawalek, chwila) materii JA nigdy nie przed (zanim).